Grote haaien overboord zetten // Getting larger sharks off the vessel

Zoals in de vorige blog te lezen was, vangen we tijdens deze survey haaien. In ons geval zijn deze niet te zwaar om te tillen. Tijdens de haringsurvey (Herring Acoustic Survey (herringsurvey.blogspot.com, in 2023 geen blog) vangen we echter regelmatig haaien die zo groot zijn dat ze niet door één of zelfs twee personen te tillen zijn. Vaak worden haaien van dit formaat aan de staart opgehesen en overboord gelaten. Dit is echter niet goed voor de haai, dus hebben onderzoekers en bemanning gezamenlijk een methode bedacht om grote haaien diervriendelijker overboord te zetten: een zogeten 'haaienbrancard' (ontwerp A. Scheepmaker). 

As mentioned in the previous blog, we catch sharks in this survey. During the beam trawl survey their size is manageable. in the herring survey (Herring Acoustic Survey (herringsurvey.blogspot.com, no blog in 2023) we regularly catch sharks that are to big to be lifted by one or even two persons. Often, those sharks are hoisted by their tail and put overboard. As that method damages the shark, scientists together with the crew developed a tool for a more animal-friendly release, and since this year we are able to release large sharks by using a 'shark-stretcher' (design A. Scheepmaker).  

het overboord hijsen van de haai // hoisting a shark to the water (credits S. Sakinan)

vrijlaten van de haai in het water // releasing the shark in the water (credits S. Sakinan)

Dubbel gevoel // Mixed feelings

Van de week deden we een trek die ons een dubbel gevoel bezorgde: we vingen pakweg 30 doornhaaien per kant, meest vrouwtjes. Doornhaaien zijn levendbarend en leggen dus geen eieren maar de jongen ontwikkelen zich in de buik van de moederhaai. 

This week we had some mixed feelings about one of the catches. We caught approx. 30 spurdogs in each of the nets, mostly females. Spurdog is viviparous, so does not lay eggs. The females all carried many young in their bellies. 

De vangst; bovenin de foto zijn de haaien te zien //
The catch; in the upper part of the picture you can see the spurdog

Alle doornhaai-vrouwtjes droegen veel jongen en ook dooierzakken bij zich. Enerzijds willen we graag weten dat er doornhaaien leven in de Noordzee, dat ze zich voortplanten en ook waar dat gebeurt. Anderzijds willen we zeker dit soort beesten waar mogelijk een kans geven om verder te leven. Om de doornhaaien een zo groot mogelijke overlevingskans te geven tilden we ze vanuit de last en maten en wogen ze zo snel mogelijk, waarna we ze weer vrijlieten. Een mooie samenwerking tussen de onderzoekers en bemanning. Zo zag dat er uit.

Of course, we like to know that there is spurdog in the North Sea, and that it is able to reproduce. On the other hand, we try to give especially this type of animals as much chance to continue their life. So, instead of sorting the full catch first, the scientific crew together with the ship's crew carried the spurdogs from the conveyor belt, measured and weighed them, and released them as soon as possible. This is what it looked like.

Yoeri met een doornhaai // Yoeri carrying a spurdog

Michiel, Allard, Jaap en Thomas meten en wegen de haaien //
Michiel, Allard, Jaap and Thomas measure and weigh the spurdog

Doornhaaien in een mand // Spurdog in a basket

Nog meer ruggengraat // More spine

In dezelfde trek als waarin we de vergroeide tongschar vingen, zat een rugwervel van een zeezoogdier. Gezien de hoeveelheid pokken lag hij al even in het water. 

In the same haul as we caught the deformed lemon sole in, we found a vertebra of a mammal. Larger than a dolphin's vertebra, so it should be a whale's. 

Het was een flinke wervel, vele groter dan van dolfijnen, dus zeer waarschijnlijk van een walvis. Maar van welke? Wij hadden geen idee en schakelden ons netwerk in, te beginnen bij onze collega Mardik Leopold (zie ook Beam Trawl Survey: Botten/bones). Aangezien de experts niet 1-2-3 de soort vanaf de foto konden bepalen, nemen we de wervel mee naar het instituut zodat er meer in detail naar gekeken kan worden.

As we didn't know to which species it belonged, we asked our network, starting with one of our colleagues, Mardik Leopold (see also Beam Trawl Survey: Botten/bones). As the experts cannot identify its origin easily from the pictures, we'll bring the vertebra ashore to the institute for further identification.

Wanneer je anders groeit // When you develop differently

Ook vissen hebben wel eens groeiproblemen (zie ook Beam Trawl Survey: Afwijkingen in groei // Abnormalities in growth). Vandaag vingen we een tongschar waarvan de rug ooit gebroken was geweest. Dicht tegen haar kop aan zat een voelbare (maar slecht zichtbare) verdikking. De tongschar leek zich verder wel normaal ontwikkeld te hebben; de kuit was duidelijk zichtbaar. De aanhechting van de andere graten aan de ruggengraat zag er wel duidelijk anders uit dan bij vis die normaal ontwikkeld is.

Fish sometimes have growth issues (see also Beam Trawl Survey: Afwijkingen in groei // Abnormalities in growth). Today we caught a deformed lemon sole. Her spine had been broken. Close to her head we could feel (but not clearly see) a more dense part of the backbone. The fish seemed to have developed her gonads in a regular manner: the roe was clearly visible. The connection of the other bones to the spine seemed to be different from fish that haven't faced any broken bones during their early life stage.

Boven: normaal gegroeide tongschar. Onder: tongschar met vergroeiing //
Upper: regular lemon sole. Lower: distorted lemon sole  

De kuit in de vergroeide tongschar // Gonad in the deformed lemon sole 

De graten staan niet loodrecht op de ruggengraat //
The angle of other bones to the spine is different compared to regular developed fish 

Routines // Routines

De routine van de dag is op hoofdlijnen simpel: 's morgens om 7.15 een meting met de CTD, een apparaat dat de temperatuur en het zoutgehalte van het water op verschillende dieptes kan meten. Daarna een half uur vissen, vangst sorteren, meten, tellen, wegen en gehoorsteentjes (otolieten) verzamelen. En dat dan vijf keer per dag. Tussendoor om 12.30 en 18.00 eten. Tussen 20.30 en 21.00 klaar. Er zijn meerdere doelen: ten eerste om onafhankelijk van waar de visserij zich bevindt, gegevens over een aantal platvissoorten (zoals schol) te verzamelen die gebruikt worden in de bestandschatting, samen met gegevens uit de visserij. Daarnaast verzamelen we gegevens over alles wat er leeft ('ecosysteem') op de bodem. 

The daily routine is simple: at 7.15 a CTD measurement (temperature and salinity of the sea water at different depths), followed by fishing, catch sorting, measuring, counting, weighing, and otolith collection. Five times a day. In between: eating, at 12.30 and 18.00. End of work at about 20.30 or 21.00. The survey serves multiple purposes: first of all, collect fisheries-independent information on a number of flatfish species (such as Plaice), to be used in stock assessment together with fisheries-dependent information. Next to that, we collect information on the species composition at the seaflooe ('ecosystem').

Schol, één van de doelsoorten // Plaice, one of the target species

Binnen die routine zit nog meer routine: iedereen heeft een eigen taak nadat de vangst op de lopende band is gesorteerd. Twee mensen meten en wegen de vissoorten. Twee mensen gaan individuele lengtes, gewichten, geslacht, paairijpheid en otolieten verzamelen. Eén sorteert de andere soorten dan vis ('benthos') en telt, weegt en meet ze. Gelukkig hebben we vaak hulp van de waarnemer uit de visserijsector of de bemanning, zodat ook deze taak vaak door meerdere mensen wordt uitgevoerd.

Within the daily routine there is a more detailed one: we all have our specific task after the first catch sorting. Two people measure and weigh the fish species, two collect individual biological information and otoliths. One sorts the remainder of the catch ('benthos'), and counts, weighs, and measures those. Fortunately, we are often helped by the observer from the fisheries organisation, or the crew, so this task is often also done by two persons.

Aan het werk na de eerste sortering // At work after the first sorting

En soms doorbreken we de routine en vissen vijf minuten met een kleine boomkor van twee meter. Dan sorteren we de vangst buiten op het achterdek op een zeeftafel. Even frisse lucht en tijd om samen met iets meer aandacht naar de soorten te kijken. 

And sometimes we break out of the routine and fish with a two meter beam trawl, and sort the catch on a sieving table at the rear deck. Some fresh air, and time to have a closer look at some species.

Vangst van de twee meter boomkor // Two meter beam trawl catch

Het eerste deel zit er op // The first part is done

Ondanks de flinke vertraging aan het begin van de reis, is het gelukt om het aangepaste programma af te ronden. Tegen het eind van de reis werd het nog even spannend hoeveel mosdiertjes er in de vangsten zouden zitten, op basis van de ervaringen in 2022 en 2021 (zie o.a. Beam Trawl Survey: Alles lijkt goed, en dan...//All seems nice, and then....). Gelukkig bleek slechts één trek ongeldig verklaard te hoeven worden omdat er extreem veel mosdiertjes in zaten. In nog één andere zaten er wel veel, maar kon de vangst nog wel uitgezocht worden. 

Despite the severe delay at the survey start, the first part of it could be finished within the planned timeframe. Towards the end of the survey, we were a bit on our guard for the bryozoans, based on our experiences in 2022 and 2021 (see e.g. Beam Trawl Survey: Alles lijkt goed, en dan...//All seems nice, and then....). Fortunately, this year we only encountered one invalid haul due to a large amount of bryozoans, and in another haul the numbers of bryozoans were high, but the catch could still be sorted.  

Een net vol met mosdiertjes // Net full of bryozoans (credits: B. van Os)

Intussen weten we ook meer over het soort mosdiertje: dankzij DNA technieken weten we dat het één van de twee variaties Electra pilosa (harig mosdiertje) is. De ene vorm kwam altijd al in Europese wateren vorm, de andere (deze dus), is vooral bekend van Amerikaanse wateren (zie Quickscan_mosdiertjes_2023-01.pdf (waddenacademie.nl). Extreme toename, gevolgd door een stabilisatie, is een bekend fenomeen onder soorten die ergens nieuw verschijnen. 

By now, we also know more about the species of bryozoan: it is Electra pilosa, but, based on DNA analyses, a different form than the 'regular' European species (Dutch report: Quickscan_mosdiertjes_2023-01.pdf (waddenacademie.nl). It may be the reason why the species could all of a sudden start to bloom, and seems to come to stabilise at a lower level after a few years.

Mosdiertjes per trek (kg/ha), de grootte van de stippen geeft de hoeveelheid aan.
* =ongeldig, waarvan de meest westelijke door mosdiertjes //
Bryozoans per haul (kg/ha), the circle size represents the quantity.
*= invalid, the most westerly due to bryozoans

Nieuw leven // New life

We hebben altijd een binoculair (of stereomicroscoop) aan boord om details die horen bij de specifieke soort, goed te kunnen zien. We vangen naast vis ook veel andere soorten beesten, zoals de frequente lezers van deze blog weten. Die zijn niet altijd in één oogopslag te herkennen. Wanneer we tijd hebben, gebruiken we de binoculair ook om kleine exemplaren te bekijken, uit interesse. We willen de 'onder de binoculair'-beelden graag met jullie delen in deze blog.

We always have a microscope on board to have a closer look at details in order to identify species properly. Apart from fish, a beam trawl catches many other things -as the frequent readers of this blog know. Some of those species need to be closer looked at. When we do have time, we also use the microscope to have a closer look at small animals, just out of interest. In this blog we'd like to share some of the 'under the microscope'-images.

Jonge Noorse hartschelp // Juvenile Laevicardium crassum (credits: M. Dammers)

Uiteinde van een eisnoer van de dwergpijlinktvis //
End of egg string of Alloteuthis subulata (credits: M. Dammers)

En soms kom je onder de binoculair verrassingen tegen. Afgelopen week hadden we eerst een eisnoer van de dwergpijlinktvis onder de binoculair gelegd. Daarin waren de afzonderlijke eitjes goed zichtbaar als doorzichtige rondjes (zie foto hierboven) tussen de geleiachtige massa. In een latere vangst vingen we weer eisnoeren van dezelfde soort. Uit nieuwsgierigheid belandde ook dat eisnoer onder de binoculair. En daarin zaten levende mini-inktvisjes. Het is niet de eerste keer dat dit waargenomen en geregistreerd wordt (zie bijv. Inktvisjes in het ei gefotografeerd - Vroege Vogels - BNNVARA), maar het is wel ontzettend bijzonder om dit nieuwe leven zo dichtbij te zien. 

Sometimes we encounter surprises under the  microscope. Last week, we caught egg strings of Alloteuthis subulata (a cephalopod), and could clearly see the eggs as circles in the jelly-like substance around the eggs (see picture above). Later, we caught more egg strings, and out of curiosity we also put those under the microscope. Very small live animals moved around. And although it is not the first time this is recorded (see e.g. Inktvisjes in het ei gefotografeerd - Vroege Vogels - BNNVARA -in Dutch only), it is still very special to see the new life so close by.

Jonge dwergpijlinktvis in eisnoer //
Juvenile Alloteuthis subulata in egg string (credits: M. Dammers)

Jonge dwergpijlinktvis in eisnoer //
Juvenile Alloteuthis subulata in egg string (credits: M. Dammers)

Bijzondere vormen // special shapes

Uiteindelijk liep de survey nog twee dagen extra vertraging op door technische zaken. Gelukkig zijn er inmiddels meer dan 30 trekken uitgevoerd en is het weer mooi, dus er is goede hoop dat het hele bemonsteringsgebied kan worden bestreken. 

Eventually the survey was delayed for another two days due to technical issues. But since the RV Tridens left the port of Scheveningen on Tuesday 8th August late afternoon, more that 30 hauls have been conducted. As the weather is fair, we hope that the complete survey area can be covered. 

Naast vis vangen we ook veel andere soorten zeeleven. Vanzelfsprekend hebben de meeste soorten een standaard-vorm -een zeester zal nooit op een krab gaan lijken-, maar ook binnen dezelfde soort treden soms veel variaties in vorm, patroon en/of kleur op. Hieronder staan een paar voorbeelden.

Next to fish, we also catch many other species. Of course, many species have a basic shape -one won't mix up starfish with a crab-, but even within a species many different shapes, pattern and/or colour can occur. Below, you will find come examples.

Alcyonium digitatum (credits: M. Dammers)

Dodemansduim (Alcyonium digitatum) is een kolonievormende zachte koraalsoort. Eén 'exemplaar' bestaat dus eigenlijk uit heel veel kleine poliepjes. Die groeien niet altijd op dezelfde manier aan elkaar, waardoor er mooie vormen kunnen ontstaan. Soms lijken die op (een deel van een) hand, maar tijdens deze reis vonden we een hartvormige.

Alcyonium digitatum or dead man's fingers is a soft coral species. One piece consists of many polyps. As those don't always connect to each other in the same manner, different shapes may be formed. Often, the larger colonies look like (a part of) a hand, but during this year's survey we found a heart-shaped one.

Alcyonium digitatum (credits: M. Dammers)

Het porceleinkrabbetje (Pisidia longicornis) is heel klein. In principe zijn de mazen van het net te groot om de soort te vangen, maar ze houden ervan om zich ergens in te verstoppen, dus af en toe komen we ze toch tegen. Ze zijn makkelijk te herkennen, hun vorm verandert niet. De kleur, en zeker ook de tekening op het rugschild kan flink verschillen zoals de foto's laten zien. De meest extreme geregistreerde kleurverandering is waarschijnlijk een kobaltblauw exemplaar, in 1974: Naturalis Institutional Repository: Een afwijkende, kobalt-blauwe, kleurverscheidenheid van het porceleinkrabbetje, Pisidia longicornis (Linnaeus, 1767), uit de Zuidelijke Noordzee (Crustacea Decapoda, Anomura).

Pisidia longicornis (credits: M. Dammers)

Pisidia longicornis is a very small crab species. The survey mesh size is too large to catch the species on a regular basis, but as they like to hide somewhere, we now and then encounter some in the catch. Their shape is typical. The colour and the carapax patterns are variable, as the pictures show. The most extreme colour variety reported on, is probably a cobalt blue one, caught in 1974 by a Dutch fisherman (Naturalis Institutional Repository: Een afwijkende, kobalt-blauwe, kleurverscheidenheid van het porceleinkrabbetje, Pisidia longicornis (Linnaeus, 1767), uit de Zuidelijke Noordzee (Crustacea Decapoda, Anomura) --in Dutch).

Pisidia longicornis (credits: M. Dammers)

 

In minder tijd kun je minder doen//Less time available means less stations

We hebben nog twee surveyweken voor de boeg in de zuidoostelijke Noordzee en afgelopen week veel minder gedaan dan we van tevoren hadden bedacht. Tijd voor nieuwe plannen dus. Als eerste: uitbreiding van het aantal geplande visdagen. Dat betekent dat we komend weekend doorvaren en -werken in plaats van naar een buitenlandse haven te gaan. Daarmee winnen we echter niet de tijd terug die we vorige week verloren zijn, dus er zijn ook andere acties nodig. De meest belangrijke: het aantal geplande stations terugbrengen. We willen een haalbaar en zinvol programma uitvoeren. 

As we weren't able to fish the stations we planned to do last week, we had to modify the sampling grid to an achievable amount of work for the remainder of the survey. Two weeks left, so we decided to continue working next weekend instead of having a cruise break, to gain some time. But still then, one won't gain a full sampling week by that, so reduction of the number of stations is also needed. 

Het oorspronkelijke programma // The original sampling grid
oranje=gebieden waarbinnen leeftijdsgegevens worden verzameld; vierkantjes=ICES kwadrant; getal in het vierkantje=aantal vislocaties; kleur van het getal=aantal minuten vissen (zwart=30, rood=15, blauw=opletten tijdens vissen en evt. korter dan 30 minuten) // orange=otolith collection areas; squares=ICES rectangle; number in square=number of fishing stations; colour=haul duration (black=30 mins, red=15 mins, blue=if needed reduced duration)

Gelukkig kennen we de prioriteit in dit soort gevallen: de ruimtelijke dekking van de survey moet in stand blijven. Dat betekent dat de grenzen van het gebied in principe gelijk blijven en dat je daarbinnen minder gaat vissen. In de zuidoostelijke deel van de BTS liggen de stations vrij dicht bij elkaar, dus we reduceerden het aantal stations per ICES kwadrant (de vierkantjes op de kaart). 

Luckily, there is a sort of priority that we can use when we face reduction of the available survey time due to unforeseen circumstances. We still would like to collect information for the complete survey area. As the first three weeks of the survey work with quite a dense station grid compared to the last four weeks, stations could be removed without affecting the spatial coverage. Of course, the denser the grid, the better the estimate, but in this case we had to chose and reduced the number of fishing stations per ICES rectangle. 

Het aangepaste programma // the amended survey programme

We hebben de voornaamste betrokkenen meteen geïnformeerd over deze wijziging. Vanzelfsprekend zijn dat onze eigen collega's en de bemanning van de Tridens, maar ook de eindgebruikers van de gegevens. In dit geval zijn dit degenen die de bestandschattingsmodellen voor de platvissoorten en voor haaien en roggen maken. En nu duimen we dat we dit programma wel kunnen uitvoeren zodat het effect op de gegevensverzameling beperkt blijft.

We informed everyone involved in the survey, and a fair amount of known data end-users, such as the fish stock coordinators for flatfish species and elasmobranchs. And now we hope that we'll be able to cover this programme, so the effect on data collection is limited.

  

Geen vlekkeloze start van BTS2023//No immaculate start of the BTS 2023

Op maandag 31 juli vertrok de Tridens voor de eerste week van de jaarlijkse boomkorsurvey BTS. Het onderzoek is bedoeld om gegevens te verzamelen over aantallen, ruimtelijke verspreiding, en leeftijdsopbouw van een aantal commericële platvissoorten zoals schol, tong, schar, tongschar, bot, tarbot en griet. We verlieten de haven van Scheveningen met winderig weer.

On Monday 31 July we went on board Tridens for the first week of the 2023 beam trawl survey (BTS). The survey aims to sample flatfish, and provide fishery independent information on spatial distribution and age composition of i.a. plaice, sole, dab, lemon sole, flounder, turbot and brill. In windy conditions we left the port of Scheveningen (The Hague).

Een laatste blik op Scheveningen // Last view on Scheveningen

Na de lunch waren we op het eerste station. De kabel van het instrument waarmee we watertemperatuur en zoutgehalte op verschillende dieptes in de waterkolom meten (de zogeheten CTD) brak vlak voordat we de CTD in het water wilden laten. We besloten dus meteen te gaan vissen. Na een half uur haalden we de vangst aan boord: veel zeeappeltjes (Psammechinus miliaris), jonge wijting, schol, tong, schar en andere soorten. We vingen ook behoorlijk wat ovaalronde krabben (Atelecyclus undecimdentatus) en twee kortsnuitzeepaardjes. 

After lunch, we arrived at the first station. The cable of our CTD, the instrument we use for sea water temperature and salinity measurements at different depths, broke just before we planned to let in into the water. So we just started fishing. We fished for 30 minutes, and caught a fair amount of green sea urchins (Psammechinus miliaris), small whiting, plaice, sole, dab, and other species. We also caught quite some Atelecyclus undecimdentatus (a crab species), and two short-snouted sea horses.

Kortsnuitzeepaardjes // Short-snouted seahorses

Vol goede moed begonnen we na het sorteren van de vissen uit de vangst aan de rest van de werkzaamheden: sorteren van de restfractie met o.a. krabben en de zeeappeltjes, meten van de vis. Daarnaast verzamelen we voor een selectie van platvissen gedetailleerdere gegevens: individuele lengte, gewicht, geslacht en ontwikkelstadium en gehoorsteentjes (op basis waarvan we de leeftijd van de vis kunnen bepalen). 

After the first sorting at the conveyor belt, we started with the rest of the catch processing: sorting a subsample of the non-fish species, and measuring the fish. We also collect individual parameters for a selection of the flatfish: individual length and weight, sex, maturity stage, and otoliths (which we use for aging the fish).

We wilden net de eerste vis gaan wegen toen we een volledige black-out op het schip hadden. Dat was op zich geen grote ramp aangezien er niets kaport was in de machinekamer. We besloten voor anker te gaan dat we dichtbij een aquacultuur gebied lagen waar we onder invloed van de wind naartoe dreven. Op zich een goed idee en ook veilig. Vervolgens ging het systeem waarmee we het anker op kunnen halen, kapot. We hadden de keuze tussen 'eeuwig voor anker liggen', of, zo gauw de motoren het weer deden, onszelf bevrijden. Met veel inspanning en toewijding van de bemanning hadden we uiteindelijk alles weer aan boord. Aangezien we geen functionerend ankersysteem meer hadden, moesten we toch terug naar de haven om het te laten repareren. 

We were about to weigh the fish fish when we had a full black-out on the vessel. In itself nothing to be very concerned about, as there was no damage in the engine room. Because we were close to an aquaculture farm, and it was still windy, it was decided to anchor the vessel. So far, so good. but then, the system used for hauling the anchor back in, broke down. We had the choice between either 'stay anchored forever', or, as soon as the engine was running again, make sure that we freed ourselves. With effort and dedication of the crew we managed to get everything back on board. But then, we still didn't have a properly working anchoring system, so we had to return back to Scheveningen for reparation.

Terug in Scheveningen // Back in Scheveningen